Dekabrın 26-da Təhsil Nazirliyi tərəfindən keçirilən V “Elektron Təhsil” Respublika müsabiqəsi qaliblərinin mükafatlandırılması mərasimi olub.

Tədbirdə təhsil nazirinin müavini Ceyhun Bayramov, Təhsil Nazirliyinin struktur bölmə rəhbərləri, rayon təhsil şöbələrinin rəsmiləri və qeyri-hökumət təşkilatlarının nümayəndələri iştirak edib.

 Mərasimdə çıxış edən təhsil nazirinin müavini Ceyhun Bayramov artıq 5-ci ildir keçirilən müsabiqəyə marağın böyük olduğunu bildirib. Ümumilikdə 1104 layihənin təqdim olunduğu müsabiqənin rəsmi internet səhifəsində (www.musabiqe.edu.az)qeydiyyatdan keçmiş 6930 müəllim, 1877 tələbə, 5349 şagird və 638 valideyn layihələrin onlayn müzakirəsində iştirak edib.

Müsabiqənin keçirilməsində məqsəd elektron tədris resurslarının, internet texnologiyalarının tədris prosesinə tətbiqini genişləndirmək, tədris məqsədləri üçün internetdən istifadənin yeni üsullarını öyrənmək və tədris prosesində informasiya texnologiyalarından fəal istifadə edən müəllimləri həvəsləndirməkdən ibarətdir.

Müsabiqə 3 əsas istiqamət və 7 nominasiya üzrə təşkil olunub. Yüksək bal toplayan namizədlər Təşkilat Komitəsi qarşısında öz işlərini nümayiş etdiriblər. Son nəticədə 21 nəfər qalib elan olunub. 47 nəfərin işi isə fərqləndirilib.

Qaliblərə diplom, noutbuk, planşet, printer və digər xüsusi mükafatlar təqdim olunub. Fərqlənən iştirakçılara da müxtəlif hədiyyələr verilib.

Müsabiqənin keçirilməsinə “AZEDUNET”, “Edumedia”, “Ultra”, “Mədəd Azərbaycan”, “İntel” korporasiyasının “Gələcək üçün təhsil” proqramı, “Nar Mobile” və “Dr.Web” şirkətləri sponsorluq edib.

"Tarixi hekayə” müsabiqəsi haqqında Ə S A S N A M Ə

1. Ümumi müddəalar

Müsabiqə Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafına Yardım Assosiasiyasının 1905.az portalı tərəfindən keçirilir.

Müsabiqənin məqsədi – yazarlarımızın ölkəmizin tarixi keçmişinə müstəqil müraciəti sayəsində ermənilərin bölgəyə köçürülmələri, azərbaycanlıların məruz qaldıqları soyqırımlar, tarixi Azərbaycan torpaqlarında erməni dövlətinin yaranması, soydaşlarımızın əzəli torpaqlarından deportasiya edilmələri, Ermənistanın Azərbaycan təcavüzü mövzularını bir daha qabartmaqdır.

2. Müsabiqənin iştirakçıları

Yaşından asılı olmadan bütün şəxslər müsabiqənin iştirakçısı ola bilərlər.

3. Müsabiqənin keçirilmə qaydası

3.1. Müsabiqə 1 noyabr 2014-cü ildən 28 fevral 2015-ci il tarixədək keçiriləcək (hekayələrin baxılması və ekspertizadan keçirilməsi münsiflər heyəti tərəfindən həyata keçiriləcəkdir). Münsiflər heyətinin baxdığı hekayələr 1905.az saytında dərc ediləcəkdir.

3.2. Müsabiqə iki nominasiyada keçirilir:

Hekayə – təxəyyül (elmi-tarixi elementlərlə);

Hekayə – yazarın şahidi olduğu hadisələr

3.3. Hər iştirakçı müsabiqəyə yalnız bir iş təqdim edə bilər.

3.4. Müsabiqədə Azərbaycan dilində yazılmış və indiyə qədər dərc edilməmiş əsərlər iştirak edəcək.

3.5. Tərtibata tələblər:

Mətnlər Times New Roman şrifti ilə, 14 keqldə yığılmalıdır. Sətirlər arası interval 1 və ya 1,5 ola bilər. Hekayələr elektron variantda təqdim olunur. Fayl müəllifin adı və soyadı, "hekayə” qeydi ilə adlandırılır (məsələn, "arif ibrahimov_hekaye”)

Hər bir hekayə aşağıdakılar göstərilməklə göndərilir:

Hekayənin adı,

Müsabiqə iştirakçısının adı, soyadı və atasının adı,

əlaqə telefonu (mobil və ya ev telefonu nömrəsi) və elektron poçt ünvanı,

anadan olduğu tarix (il, ay və gün).

Müsabiqəyə göndərilmiş hekayələrə rəy verilmir.

4. Müsabiqəyə yekun vurulması və qaliblərin mükafatlandırılması

4.1. Müsabiqəyə 2015-ci ilin mart ayında yekun vurulacaq;

4.2. Müsabiqədə qalib (I yer) gəlmiş və mükafata layiq yer tutmuş (II və III yer) hekayələrin müəlliflərinə mükafatlar təqdim olunacaqdır. Əlavə olaraq saytda oxucuların ən çox bəyəndiyi hekayə müəllifi "Oxucu simpatiyası” adlı xüsusi mükafat qazanacaq.

4.3. Müsabiqədə fərqlənmiş hekayələr "1905.az saytının kitabxanası” seriyasından ayrıca kitab kimi buraxılacaqdır.

5. Müsabiqəyə təqdim ediləcək hekayələr tarixihekaye@1905.az elektron ünvanına göndərilməlidir.

Amerika və avropalı şagirdlər hansı əsərləri mütaliə edir? Bu əsərlərdən Azərbaycan məktəblərində istifadə etmək olarmı?

Bədii mütaliə istənilən halda insanın mənəvi cəhətdən kamilləşməsində xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Bədii mütaliənin müsbət təsiri yeniyetməlik dövründə daha da effektiv olur. Bu dövr insan yaddaşının ən həssas dövrü olduğu üçün şagirdlər həmin imkandan maksimum şəkildə yararlanmalıdır. Şagirdlərdə bədii zövqün formalaşması sinifdənxaric oxu və mütaliədən daha çox asılıdır. Uşaq ədəbiyyatı və ümumiyyətlə, bədii ədəbiyyat, yaş dövründən asılı olaraq, ardıcıl şəkildə mütaliə olunduqda daha effektiv olur.

Ölkəmizdə dövlətin diqqət və qayğısı sayəsində bu istiqamətdə bir sıra mühüm işlər görülüb. Azərbaycan və dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin əsərləri kütləvi və çoxsaylı nəşr olunaraq respublikanın bütün kitabxana şəbəkəsinə hədiyyə edilib. Bu nəşrlər sayəsində gənc nəsil bədii və elmi ədəbiyyata ehtiyacını ödəməklə istifadə edə bilir. Lakin bununla belə şagirdlərimizə, sinifdənxaric oxu üçün bir neçə dünya miqyaslı yazıçıların əsərlərini tövsiyə edirik. Qeyd edək ki, həmin müəlliflərin əsərləri Avropa - Amerika və ümumiyyətlə, dünyanın bir çox ölkələrinin orta məktəblərində sinifdənxaric oxu kimi tövsiyə olunur və hətta müəyyən hallarda birbaşa dərsliklərə daxil edilir. XX əsrin ən böyük ədəbiyyatçılarından biri, görkəmli ingilis yazıçısı Ernest Seton Tompsonun "Seçilmiş əsərləri", əsasən də "Balaca vəhşilər", "Mənim həyatım" romanları və bir çox hekayələri, xüsusən 5-11-ci sinif şagirdləri üçün faydalı ola bilər. Dünyaca məşhur yazıçı, britaniyalı Lüis Kerrolun əsərləri isə əsasən ibtidai siniflər üçün çox əhəmiyyətli hesab olunur. Onun "Alisa möcüzələr ölkəsində" adlı əsəri xüsusən Avropa xalqlarına mənsub uşaqların çox sevdiyi əsərdir.

   Yazıçının ikinci, "Alisa güzgü arxasında" nağıl-povestinin baş qəhrəmanı isə bu qız olmuşdur. Kerrol, "Deyingənin ovu" və "Silviya və Bruno" adlı əsərlər də yazmışdır.  Müasir dünya ədəbiyyatının digər məşhur yazıçısı isə Amerika ədəbiyyatının çox istedadlı ədibi Con Hoyer Apdaykdır. Yazıçının "Seçilmiş əsərləri", xüsusən də "Dovşan, qaç", "Kentavr" romanları və müxtəlif məzmunlu hekayələri, əsasən yuxarı sinif şagirdlərimizə tövsiyə olunur  Daha sonra digər yazıçı, alman ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi Lion Feyxtvangerdir. Yazıçının "Qəribə adamın müdrikliyi, yaxud "Jan-Jak Russonun ölümü və ölməzliyi", "Lautenzak qardaşları" romanları və müxtəlif hekayələri mütaliə üçün məqsədəuyğundur. Bu yazıçı həm də XX əsr ədəbiyyatına ən oxunaqlı tarixi roman müəllifi kimi daxil olmuşdur.   Bədii irsinin öyrənilməsi, xüsusən yeniyetmələr üçün məsləhət görülən yazıçılardan biri də ingilis yazıçısı, Nobel mükafatı laureatı Redyard Kiplinqdir. O, 1882-1889-cu illərdə Hindistanda yaşayıb. Buna görə də onun əsərlərində Hindistan mövzusu geniş yer tutur. Müəllifin "Cəngəlliklər", "Nağıllar" kitabları bütün dünyada uşaqlar tərəfindən böyük maraqla oxunur. Bu yazıçı "Puk Təpəsinin Cırtdanı", "Mükafatlar və Pərilər" adlı məşhur kitabların müəllifidir. Həmin kitablardakı əsərlər qədim İngiltərə nağılları əsasında yazılıb. Şekspirin pyeslərindən götürülmüş "Cırtdan Pak"-ın dili ilə söylənilən qədim ingilis nağılları da Avropa uşaq ədəbiyyatında özünəməxsusluğu ilə seçilir. "Cəsur kapitanlar" əsəri isə sırf yeniyetmələr üçün nəzərdə tutulub.

Müəllifi olduğu bədii əsərlərlə dünyada diqqət çəkən digər yazıçılardan biri də alman ədibi Erix Mariya Remarkdır.   Yazıçının dilimizə tərcümə edilən əsərlərindən "Zəfər tağı" və "Lissabon gecəsi" romanlarını misal göstərmək olar. Digər ədib isə Cənubi Amerika ədəbiyyatının istedadlı nümayəndəsi, Braziliya yazıçısı Jorj Amadudur. Bu yazıçının da bədii əsərləri dünyada maraqla oxunur. Oxuculara təqdim olunan "Qum dəryasının kapitanları", "Möcüzələr dükanı" romanları, "Zolaqlı Pişik və Göy Qaranquş" povesti və "Piranyansda möcüzə" hekayəsi yazıçının dünyaca məşhur əsərlərindəndir. Qeyd edək ki, adları sadalanan bütün əsərlər dilimizə tərcümə olunub.

Sonda bir daha əziz şagirdlərimizə haqqında məlumat verdiyimiz yazıçıların əsərlərini sinifdənxaric oxu və mütaliə üçün tövsiyə edirik. Çünki həmin bədii əsərlər hazırda dünyanın bir çox orta təhsil müəssisələrində mütaliə üçün tövsiyə olunur.

2014-CÜ İLİN DEKABR AYI ÜÇÜN ƏLAMƏTDAR VƏ TARİXİ GÜNLƏRİN TƏQVİMİ

1. Beynəlxalq QİÇS-lə (SPİD) mübarizə günü. 1996-cı ildə Azərbaycan Parlamenti “İnsanın immunçatışmazlıq virusunun törətdiyi xəstəliyin (AİDS) yayılmasının qarşısının alınması” haqqında Qanun qəbul etmişdir. Dünyanı bu müdhiş xəstəliyə qarşı mübarizə aparmağa sövq etmək üçün BMT-nin qərarı ilə 1 dekabr 1988-ci ildən QİÇS-ə qarşı Beynəlxalq Mübarizə Günü elan edilmişdir.

2. Şair Zeynal Vəfanın anadan olmasının 75 illiyi (1938) Kitabları: “ Mənim körpə çinarım”, “Qəlbimin səsi”, “Körpələrin xatirinə”, “Beşiklərdən gələn səslər” və s.

3. Beynəlxalq Əlillər günü. 1992-ci il oktyabrın 14-də BMT Baş Məclisi dekabrın 3-nü “Əlilliyi olan insanların Beynəlxalq günü” kimi qeyd olunması haqqında bəyannamə qəbul etmişdir. Bu günün məqsədi cəmiyyəti əlillik problemlərinin həllinə cəlb etmək, əlilliyi olan bütün insanların hüquqlarını qorumaqdır.

6. Rabitə və informasiya texnologiyaları sahəsi işçilərinin peşə bayramı.

7. Ümumdünya mülki aviasiya günü.

9. Yazıçı, tənqidçi Cəlal Məmmədovun anadan olmasının 90 illiyi (1918-1983) Kitabları: “Mərziyə Davudova”, “Ələsgər Ələkbərov”, “Nuranə” və s.

10. Ümumdünya İnsan Hüquqlarının müdafiəsi günü. BMT Baş Məclisinin təşəbbüsü ilə 1950-ci ildən qeyd olunur.

11. Xalq yazıçısı Bayram Bayramovun anadan olmasının 95 illiyi (1918-1944) Kitabları: “Tək adam”, “Yarpaqlar”, “Sənsiz”, “Arakəsmələr”, “Yasəmən”, “Onun gözləri”, “”Qaşsız üzük”, “Karvan yolu”, “Çox sözdən sonra” və s.

12. Xalq artisti, aktyor Abbas Mirzə Şərifzadənin anadan olmasının 120 illiyi (1893-1938)

12. Qırğız yazıçısı Çingiz Aytmatovun anadan olmasının 85 illiyi (1928-2008) Kitabları: “Qiyamət”, “Əlvida, Gülsarı”, “Köşək gözü” və s.

14. Uşaqların Beynəlxalq Televiziya və Radio günü. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev 1994-cü il sentyabrın 27-də BMT-nin Uşaq hüquqları konvensiyasını imzalayıb. Həmin dövrdən başlayaraq dünyanın əksər ölkələrində olduğu kimi Azərbaycan Respublikasında da hər il uşaqların Beynəlxalq Televiziya və Radio günü bayram edilir.

21. Xalq artisti, xanəndə Tükəzban İsmayılovanın 90 illiyi (1923-2008)

21. Şair, tərcüməçi Ələkbər Ziyatayın anadan olmasının 100 illiyi (1913-1982) Kitabları: “Məhəbbət sınağı”, “Həyat mahnıları”, “Bakı gecələri”, “Şerə dönən duyğular” və s.

21. İtalyan bəstəkarı Cakoma Puççininin andan olmasının 155 illiyi (1858-1924)

22. Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, əfsanəvi qəhrəman Mehdi Hüseynzadənin anadan olmasının 95 illiyi (1918-1944)

23. Yazıçı Yasif Nəsirlinin anadan olmasının 75 illiyi (1938-2012) Kitabalrı: “Araz daşan yerdə”, “Qırmızı qərənfil”, “Adsız təpə”, “Bolluq yaradanlar”, “Ömür” və s.

27. Xalq artisti, aktrisa Safurə İbrahimovanın anadan olmasının 75 illiyi (1938)

28. Şair İbrahim Kəbirlinin anadan olmasının 95 illiyi (1918-1995) Kitabları: “Gəncliyim”, “İmtahan”, “Adsız adam”, “İnsan sevinmir”, “Mənim qismətim”, “Ürəyimlə görürəm” və s.

31. Ədəbiyyatşünas, tənqidçi Abbas Səmədovun anadan olmasının 80 illiyi (1933) Kitabları: “Təbiət hekayələri”, “Alleqoriya və təmsillər” və s.

31. Dünya Azərbaycanlıların həmrəylik günü. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin başçılıq etdiyi Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisinin 1991-ci il 16 dekabr tarixli iclasında 31 dekabrın Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü elan edilməsi qərara alındı. Naxçıvan MR Ali Məclisinin bu qərarını əsas tutaraq Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Milli Şurası 1991-ci il dekabrın 25-də qərara gəldi ki, hər il dekabrın 31-i dünyada yaşayan azərbaycanlıların həmrəylik günü kimi qeyd edilsin.

Ağalar Bayramov - Qara paltarlı qadın

9 noyabr – “Milli Bayraq Günü”dür.

Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağı ölçülərinə görə bərabər 3 horizontal zolaqdan ibarətdir. Üstdəki zolaq mavi, ortadakı zolaq qırmızı, altdakı zolaq isə yaşıl rəngdədir. Mavi rəng Azərbaycan xalqının türkmənşəli olması, qırmızı rəng cəmiyyətin müasirləşməsi, yaşıl rəng isə İslam sivilizasiyasına məsubiyyət mənasını verir. Qırmızı rəngin ortasında, bayrağın hər iki tərəfində olmaqla, ağ rəngli aypara və səkkiz guşəli ulduz təsvir edilmişdir. Qeyd edək ki, bu bayraq 1918-ci il 9 noyabr tarixində, Azərbaycan Demokratik Respublikasının (1918-1920) dövründə yaradılmış və Sovet Sosialist Resublikaları İttifaqının (SSRİ) dağılmasından sonra, 1991-ci ildə müstəqil Azərbaycan Respublikasının rəsmi atributu elan edilmişdir. Azərbaycan Respublikasının 1995-ci il 12 noyabrda qəbul edilmiş konstitusiyasına görə, Azərbaycanın dövlət bayrağı, gerbi və himni milli atributlar hesab edilir. Azərbaycan Respublikasının prezidenti İlham Əliyevin 18 noyabr 2009-cu il tarixli fərmanından sonra, 9 noyabr tarixi “Milli Bayraq Günü” kimi dövlət səviyyəsində qeyd olunur və bu gün iş günü sayılmır.

Molla Nəsrəddin

M.Şəhriyar

 

Böyük Azərbaycan şairi Xəlil Rza Ulutürkün doğum günüdür.

Bu gün xalq şairi Xəlil Rza Ulutürkün doğum günüdür. Xəlil Rza Ulutürk 1932-ci il oktyabrın 21-də Salyan rayonunun Pirəbbə kəndində anadan olub. 2 saylı Salyan şəhər orta məktəbində təhsil alıb. Şairin ilk mətbu şeiri “Kitab” 1948-ci ildə “Azərbaycan pioneri” qəzetində dərc olunub. Xəlil Rza Ulutürk 1949-cu ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinin jurnalistika şöbəsinə daxil olub. 1954-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetini bitirən Xəlil Rza əmək fəaliyyətinə “Azərbaycan qadını” jurnalı redaksiyasında başlayıb. O burada ədəbi işçi vəzifəsində çalışdığı iki ildə (1955-1957) dövri mətbuatda çap etdirdiyi məqalə və şeirlərlə ədəbi ictimaiyyətin diqqətini cəlb edib. 1954-cü ildə Xəlil Rza SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvü seçilib. Onun ilk şeirlər toplusu – “Bahar gəlir” (1957) kitabı da nəşr olunub. 1959-cu ildə Xəlil Rza Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun aspiranturasında təhsilini davam etdirib. O, 1963-cü ildə “Müharibədən sonrakı Azərbaycan sovet ədəbiyyatında poema janrı (1945-1950)” mövzusunda yazdığı dissertasiyanı uğurla müdafiə edib. Filologiya elmləri namizədi elmi dərəcəsinə layiq görülüb. 1984-cü ildə şairin “Ömürdən uzun gecələr” adlı kitabı nəşr edilib. Şair 1994-cü il iyunun 22-də vəfat edib. Xəlil Rza Ulutürk Fəxri xiyabanda dəfn olunub. Onun məzarı üstündə şairin əzəmətli heykəli yüksəldilib. Azərbaycan xalqının milli mübarizəsində xüsusi xidmətlərinə görə xalq şairi Xəlil Rza Ulutürk (ölümündən sonra) “İstiqlal” ordeni ilə təltif edilib.
 80-ci illərin axırlarında xalq azadlıq hərəkatı genişləndiyi zaman Xəlil Rzanın gur səsi Azərbaycanın bütün regionlarında eşidilirdi. O, bütün varlığı ilə, poeziyası ilə, amalı ilə yetişdirdiyi və zamanın hökmü ilə ortaya çıxan xalq hərəkatına qoşulmuşdu. Hər yerdə rus şovinist siyasətini, Dağlıq Qarabağ torpağına təcavüz edən erməni daşnaklarını odlu-alovlu çıxışları ilə ifşa edirdi.
Vətənpərvər böyük şair! Azərbaycan azadlığını varlığından üstün tutan ölməz sənətkar!Sənin qoyduğun iz azadlığa gedən cığırdır. Elə bir cığırdır ki,bu insanların ürəyindən keçir.Sənə olan sevgi də məhz bu yoldan keçir.Azərbaycan xalqı azadlıq carçısı bu böyük şairi həmişə qəlbində yaşadacaq.

Azadlığı istəmirəm

Zərrə-zərrə, qram-qram

Qolumdakı zəncirləri qıram gərək

Qıram! Qıram!

Azadlığı istəmirəm

Bir həb kimi, dərman kimi

İstəyirəm səma kimi,

Günəş kimi,

Cahan kimi:

Çəkil, çəkil ey qəsbkar:

Mən bu yurdun gur səsiyəm:

Gərək deyil sısqa bulaq,

Mən ümmanlar təşnəsiyəm.

Payız fəsli

Payız gəldi - Bəxtiyar Vahabzadə

 Gözlərim hər axşam axtarır səni,

Ürəyim yollardan qayıtmır evə,

Sənsiz dalğalar da tanımır məni,

Neyləyim ürəyim heç yatmır evə.

Payız gəldi, uçdu getdi quşlar,

Sən də getdin, bax yağdı yağışlar.

Payız gəldi, qərib oldu dəniz,

Bu dənizin gözü yaşlı sənsiz.

Küçələr, döngələr izindən qalır,

Yarpaq pıçıltısı sənin səsindi,

İşıqlar zil qara gözündən qalır,

Bu şirin xatirə mənim bəsimdi.

Payız gəldi, uçdu getdi quşlar,

Sən də getdin, bax yağdı yağışlar.

Payız gəldi, qərib oldu dəniz,

Bu dənizin gözü yaşlı sənsiz.

Özümü aldadır hər axşam-səhər,

Elə bu havanı oxuyuram mən,

Vallah səndən ötrü çox darıxmışam,

Başqa nə gəlir ki axı əlimdən?

Payız gəldi, uçdu getdi quşlar,

Sən də getdin, bax yağdı yağışlar.

Payız gəldi, qərib oldu dəniz,

Bu dənizin gözü yaşlı sənsiz.

Dostlarım bilirlər nələr çəkirəm,

Hər axşam könlümü alırlar mənim,

Hər dəfə qapımı döyən zaman qəm,

Dostlarım həmdəmim olurlar mənim.

Payız gəldi, uçdu getdi quşlar,

Sən də getdin, bax yağdı yağışlar.

Payız gəldi, qərib oldu dəniz,

Bu dənizin gözü yaşlı sənsiz.

Baba Vəziroğlu

Baba Vəziroğlu

SƏNƏTKARLAR

Qurban bayramı

Qurban bayramı və ya Dini qurban kəsmə bayramı — İslam aləmində ən müqəddəs bayramlardan biridir. Bütün müsəlman aləmində hər il hicri təqvimi ilə Zilhiccə ayının 10-cu günündən başlayır və adətən üç gün davam edir. Mərasimlərdə qoyun, qoç, inək, dana və ya dəvə kəsilir. Qurbanın bir hissəsindən din xadimlərinə pay göndərilir, bir hissəsi isə kasıblara paylanır. Hamıya bərabər pay verilir, qurban kəsən özü də bərabər pay götürə bilər. Ənənəyə görə dilənçi və kasıblar bayram günü ac qalmasınlar deyə bu gün mərasimlərə dəvət olunurlar.Qurban bayramı ən qədim bayramlardandır. Dini qurban kəsmə mərasimi İslamdan da əvvəl mövcud olub, lakin o vaxtlar günahdan təmizlənmək, qəzəblənmiş Allahın könlünü almaq və s. nəzərdə tutulurdu.

Hicrinin (Məhəmməd Peyğəmbərin Məkkədən Mədinəyə köçməsinin) ikinci ilindən sonra dini qurban kəsmənin İslam aləmində başqa məqsədləri və səbəbləri yarandı. Belə ki, dini qurban kəsmə islam aləmində böyük ruh yüksəkliyi, dindarlıq, xeyriyyəçilik, başqalarına kömək etmək kimi əlamətlərə yiyələndi.^[1]

Dini qurban kəsmə İbrahim Peyğəmbərin həyatında baş verən əhvalatdan sonra yaranmışdır. Belə ki, yuxuda Allah İbrahim peyğəmbərə oğlu İsmayılı qurban verməyi (onların Allaha imanını yoxlamaq üçün) əmr edir. İbrahim əsl dindar kimi Allahın əmrini yerinə yetirməyə hazır idi, İsmayıl özü də qurban olmağa razılaşır. Bu haqda Quranda yazılmışdır.

İbrahim Peyğəmbərin oğlunu Allaha qurban etmək istəməsi

Allaha qəlbən yaxın və sadiq olduğunu sübut etmək istəyən İbrahim Peyğəmbər oğlu İsmayılı qurban kəsməyə hazır idi. Lakin uca Allah bunu öz elçisinə rəva bilmədi və qurbanlıq üçün ona bir qoç göndərdi. Buna görə də Qurbanlıq bayramında kəsilən qurbana "İsmayıl qurbanı" da deyirlər.

Çox sevdiyi balasını Allah yolunda qurban verməyə hazır olması peyğəmbərin Allah qarşısında imanının, səmimiliyinin və mütiliyinin bariz sübutudur. Odur ki, din tarixində dərin iz salmış bu hadisə Allaha inamın, dərin etiqadın nümunəsidir. Bu hadisə onu göstərir ki, insanlar Allahı sonsuz imanla sevməli və öz sevgilərində bu cür səmimi olmalıdırlar. Çətin anlarda Allahı da yada salıb, yaxşı zamanlarda Onu unutmaq möminə yaraşan hərəkət deyil!

Bu rəvayətin başqa bir fəlsəfi-əxlaqi mənası ondan ibarətdir ki, İslamda insanın Allah yolunda qurban kəsilməsi qəbul olunmur. İslama qədər bir çox dinlərdə insanları qurban vermə ayinlərinə rast gəlmək mümkündür. Məsələn, atəşpərəstlər insanı odda yandırırdılar. Onlar bu yolla Allaha yaxın olduqlarını göstərirdilər. Qədim Çində də insanları tanrılara qurban vermək adəti var idi. Bu ölkədə təbii fəlakətlərdən, daşqınlardan hifz olunmaq üçün uşaqları suya atırdılar.İslam dünyasının ən müqəddəs bayramlarından sayılan Qurban bayramı bütün müsəlman ölkələrində təmtəraqla qeyd olunur. Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra Milli Məclisin qəbul etdiyi 1992-ci il 27 oktyabr tarixli "Azərbaycan Respublikasının bayramları haqqında" Qanununa əsasən Qurban bayramı Azərbaycanda da dövlət səviyyəsində bayram edilir.

• Qurban: İbrani dilində "gorban" kimi, "Allah üçün verilən hər hansı bir qurban" mənasına gəlir.
• Mənbə-Vikipediya.az

TESTLƏR

Hər il 5 oktyabrda Beynəlxalq Müəllim Günü  qeyd edilir. Bu tarixin qeyd edilməsinə dair qərarı ilk dəfə 1966-cı il oktyabrın 5-də YUNESKO verib. 

Müəllimlər yeni cəmiyyət quruculuğunun memarlarıdır. Hər birimizin layiqli vətəndaş kimi yetişməyində müəllimlərimizin əvəzsiz xidmətləri olmuşdur. Mənə bir hərf öyrədənin köləsi olaram". Bu sözlər İslam dünyasının parlaq simalarından olan Həzrəti Əliyə məxsusdur. Bu adın mənəvi yükünü təmiz vicdanla daşıyan və bu ada layiq olan həyatım boyu borclu olduğum bütün  müəllimlərimi və onların şəxsində əsl müəllim adına layiq olan bütün müəllimləri təbrik edirəm!

                                                    Bayramınız mübarək!

Xəlil Rza Ulutürk

Köhnə xatirələr

                                                                 Köhnə xatirələr

Qaranlıq bir gecə idi. İşığı ilə yola iz salan bir avtobus bizə tərəf yaxınlaşırdı. Sanki bayaqdan sakit oturaraq gözlərini bir nöqtəyə dikmiş insanlarda  canlanma oldu. Bu avtobus onların həyatını işıqlandıran sehrli bir çıraq idi. Sehrli çıraq onları nədən , kimdən qoruyurdu? Görən, bu xalq kütləsi hara tələsirdi? Onlar var-dövlətlərini bir düyünçəyə yığaraq niyə doğma vətənlərini tərk edirdilər? Suallar məni narahat edirdi. Nəsli - nəcabəti bilinməyən, həmişə özlərini qara kağız üzərində varlığını subuta yetirməyə çalışan qan içən ermənilərdən ... 

Yox, yox elə başa düşməyin o avtobusun içində düşmən qarşısından qaçan el oğulları var idi. Hamı ailəsini - qızının, anasının, gəlininin namusunu, iffətini qorumaq üçün şəhərə yola salırdı.

Onlar arasında mən də var idim. Atam var gücü ilə mənim qolumdan dartırdı:

-Tələs, qızım, səni bu gün mütləq yola salmalıyam. Bilmirəm niyə heç ayaqlarım da sözümə baxmırdı. Axı mən ailəmi qoyub tanımadığım insanlarla birlikdə yola düşməli idim.

-Mən sizsiz heç yerə getmərəm, - deyə atama sarıldım.

Atam məni oturmağa yer olmayan avtobusa mindirdi. Mən şəhərə kimi ayaq üstə getməli idim.

-Atam titrək səslə xalangil səni qarşılayacaq, - deyib uzaqlaşdı.

Avtobus da insanlar kimi ağır nəfəs alırdı. O da qara günlərin şahidi idi. Onun da ağırlığı həddindən artıq çox idi. İnsanların simasında bu qara günlərin açdığı dərin izlər var idi. Qara düşüncələr bu izlə  ürəklərinə süzülərək  ən incə damarlarını sızladır, onların yaşamaq ümidlərini əllərindən alırdı. Onlar hələ də başa düşmürdülər, taleylərinə yeni bir ağ səhifədə qara qələmlə  "qaçqın", "köçkün" sözləri yazılacaq.

İndi onları narahat edən əzizlərinin can qorxusu idi. Onlar arxada  oğlunu, yoldaşını, qardaşını qoyub narahat ürəklə şəhərə yola düşürdülər. Həmin ağrı-acını mən də yaşayırdım.

Köhnə xatirələr... Nədənsə bu köhnə xatirələr hər sabah gözünü mənlə birlikdə açır. Yaş gedir, ömür gedir mən köhnəlirəm, o yeniləşir. Niyə görən? Sualımın cavabı çox asandır. Axı o xatirələrin içində unuda bilməyəcəyim Vətən həsrəti, torpaq sevgisi, itirdiyim əzizlərim-nənəm, babam var idi.

 Yuxularda o dar küçəlrində, laləli yamaclarında, xınalı dağlarında dolaşıram, gözəl Vətən torpağı! Bilirəm, sən də öz sahiblərini istəyirsən. Bilirəm, yad nəfəs səni heç vaxt isidə bilməz. Niyə belə rəngin qaçıb? Hanı yaşıl bağlarımız, hanı rəngli damlarımız, hanı sadəlövh insalarımız! Sevgi, istək qarşılıqlı olur, sən də yad ayaqlarının tappıltısını eşitmək istəmirsən. Orada nənəmin, babamın xatirələri, ayaq izləri yaşayır.

Hər gün işə gedəndə, gələndə öpdüyümüz babamız, bizi addım-addım izləyən, atamız, anamız acılayanda müdafiə edən nənəmiz! Bu doğma el-obadan, doğma insanlardan ayrılmaq çox  ağır idi.

 Xatirələri yaşadan şəkil albomu var idi. Gələrkən özümlə bu albomu götürmək istədim. Anam həyəcanlı səslə dedi:   

-Bu qədər ev-eşiyim qalır, sən albomdan yapışmısan. Heç nə olmaz, biz yenə evimizə qayıdacağıq. Anamın axırıncı cümləsindən sonra əlimdəki albomu yerinə qoydum. O albom həmin xoş günlərimizın   vəfalı dostu idi. Ondan ayrılmaq mənim üçün çox ağır oldu.  

Artıq o illərdən çox keçir. Əzizlərimin həsrəti məni ocaq kimi yandırıb kül  eləyir. Bu illərdə torpaq həsrəti  onları işıqlı dünyadan uzaqlaşdırıb  torpağın qaranlığına  apardı. Bu gündən danışanda sözlərim yaman tez tükənir. Yenə köhnə xatirələr   məni  yumşaq ağuşuna  alıb uşaqlıq illərinə aparır.         
Nənə, çəfkənin ( arxalıq) cibində həmişə bizə verəcək nə isə olurdu. Bilirsən, biz oranı xəzinə bilirdik. Elə bilirdik, nə axtarsaq orda tapacayıq.  Sənə verilən ən gözəl neməti saxlayıb bizə verərdin.Yaman darıxmışam nənəmin şirin nağılları, babamın nəvazişi üçün. Min bir arzu- istəklə adımı qoydun, ay nənə. Axı mən sənin arzun idim. İncitməyə qıymazdın məni. Saçlarımı darayanda canım ağrımasın deyə, elə boş hörərdin ki, məktəbə çatmamış dağılardı. Nənə, ay nənə səni yaman özlədim. İnsan saflığı, insan gözəlliyi, insan səmimiyyəti axtarıram! Bu dünya məni yordu. Sən mənim yorulmağıma, inciməyimə razı olmazdın. Bilmirəm, hansı hissdir, məni bu dünyadan yavaş-yavaş uzaqlaşdırır.

Baba, incimə səninlə az danışdım. Baba, bu gün yağış yağırdı.Yaz yağışı  torpağı  islatdı. Torpaq qoxusu yenə məni uzaqlara apardı. Evimizə, həyətimizə, bağımıza...  Baba, bir  arzum var, oturduğun- durduğun, əkdiyin-becərdiyin yerləri görüm! Bu arzu, istək mənə yaman güc gəlir. Buna qovuşmadıqca  dünyadan uzaqlaşıram.

 İllər bir-birini qovalayır, hələ də torpaq, Vətən həsrəti biz köçkünlərin qisməti olub.

BMT Baş Assambleyasının 1950-ci il iyunun 1-də təşkil etdiyi qadınların beynəlxalq konfransında uşaq hüquqlarının təmin edilməsi ilə bağlı təkliflər səslənib və elə həmin konfransda da iyunun 1-ni uşaqların müdafiəsinə həsr etmək qərara alınıb. Bundan sonra həmin gün uşaqların beynəlxalq müdafiəsi günü kimi tarixə düşüb.
1 İyun – “Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü” münasibəti ilə bütün uşaqları təbrik edir, onlara xoşbəxt və firavan həyat arzu edirik.

Son Zənginiz Mübarək, Əziz Məzunlar!!!

  
   

 Bilirəm ki, son zəngin cingiltili sədaları hər birinizin qəlbində məktəb xatirələrini oyadır: yoldaşlarınızın gülüşləri, heç zaman bitməyəcəyini təsəvvür etdiyiniz dərslər, tez başa çatan tənəffüslər, bəziləri ciddi, bəziləri mehriban müəllimlər! Bu gözəl duyğularla məktəbdən ayrılırsınız. Son zəng uşaqlığınıza son vidadır. Həyatınızın uşaqlıq dövrünə son, gələcəyinə ilk addımdır. Bu addımlarınız mübarək olsun,         Əziz Məzunlar!

                      Kommunikativ qabiliyyətlər

Pedaqoji texnologiyada müəllimin fəaliyyətini aşağıdakı

funksional komponentlərə ayırmaq olar:

1) Qnostik (idraki) komponent

2) Layihələşdirici komponent

3) Konstruktiv komponent

4) Təşkilatçılıq komponenti

5) Kommunikativ (ünsiyyət) komponent

Qnostik komponentə daxildir: təlim, təhsil-tərbiyənin

məqsədləri, tədris etdiyi fənnin məzmunu barədə biliklər, şagirdləri öyrənmək, təlim prinsiplərini və texnologiyalarını öyrənmək,

öyrədici və tərbiyəedici məşğələlər keçirmək və s.

Layihələşdirici komponent. Uzaq məqsədləri (pespektivləri), əməliyyatları, vasitələri özündə birləşdirir; layihələşdirmə

cinsi fərqlər nəzərə almaqla həyata keçirilməlidir

Konstruktiv komponent. Qarşıdakı məşğələni hazırlamaq üçün əməliyyatlar komplektini nəzərdə tutur

Təşkilatçılıq komponenti. Məşğələləri hazırlamaq və

keçirmək üçün əməliyyatlar komplektini nəzərdə tutur

Kommunikativ komponent. Şagirdlərlə qarşılıqlı ünsiyyət prosesi zamanı fəaliyyət üçün əməliyyatlar komplektini

özündə birləşdirir.

Son iki komponent (kommunikativ və təşkilatçılıq

komponentləri) bir-biri ilə sıx əlaqədədirlər.

Texnologiyaların müxtəlif təsnifatları var. Onlardan ikisi –

pedaqoji və psixoloji texnologiyalar xüsusilə qeyd edilməlidir.

Pedaqoji texnologiyalarda əməliyyatlar və hərəkətlər fiziki cəhətdən hiss olunur. Psixoloji texnologiyalar gizli xarakter daşıyır.

Bu, konkret insanın psixikasında baş verən əməliyyatlar və

hərəkətlərdir. Amma pedaqoji və psixoloji texnologiyalar arasında dəqiq sərhəddi müəyyənləşdirmək olduqca çətindir.

Pedaqoji texnologiyalar aşağıdakı kimi təsnif oluna bilər:

1) Təlim texnologiyası

2) Tərbiyə texnologiyası

3) İnkişaf texnologiyası

4) Diaqnostika texnologiyası

Təbiət insanı zülmətlə dövrələyir və onu daim işığa doğru getməyə məcbur edir. Bu işıq isə elmdir. (İohann Volfanq Höte)

KURİKULUM TESTLƏRİ

  I HİSSƏ T E S T

TEST 1. Kurikuluma nə daxil deyil?
A) təlim strategiyaları                    B) təhsil qanunu
C) məzmun standartları                 D) qiymətləndirmə mexanizmləri
TEST 2. Məzmun standartı neçə hissədən ibarətdir?
A)  3              B)  1             C)  2                  D)  5
TEST 3. Aşağıdakılardan hansı biliyin kateqoriyasına aiddir?
A) Psixomotor               B) Ünsiyyət                C) İdraki                 D) Deklarativ

TEST 4. "Tələbyönümlülük" dedikdə nə nəzərdə tutulur?

A) Məktəbin tələbatının nəzərə alınması
B) Məktəbin və ailənin tələbatının nəzərə alınması
C) Şagirdin tələbatının nəzəzrə alınması
D) Fərdin, cəmiyyətin və dövlətin dəyişən ehtiyac və tələbatlarının nəzərə alınması

TEST 5. Hansı bənddə fənn kurikulumunun strukturu düzgün göstərilmişdir?

A) fənnin məzmunu, təlimin təşkilinə verilən tələblər, qiymətləndirmə
B) giriş, fənnin məqsədi və vəzifələri, fənnin xarakterik xüsusiyyətləri, fənnin məzmunu, təlim strategiyalar, şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirmə
C) məzmun xətləri, forma və üsullar, təlim strategiyası, qiymətləndirmə vasitələri
D) məzmun standartları, təlim strategiyası, qiymətləndirmə vasitələri

TEST 6. Aşağıdakılardan hansı fənn kurikulumlarının səciyyəvi cəhətidir?

A) nəticəyönümlüdür                                         B) bİlikyönümlüdür
C) müəllimyönümlüdür                                      D) fənyönümlüdür

TEST 7. Aşağıdakılardan hansı təlimin təşkilinə verilən tələblərə daxil deyil?

A) dəstəkləyici mühitin yaradılması                
B) bilikyönümlüdür
C) təlimdə bərabər imkanların yaradılması    
D) fəaliyyətin stimullaşdırlması

TEST 8. Aşağıdakılardan hansı iş üsuludur?

A) klaster, müzakirə                              B) müsahibə. qrup işi
C) BİBÖ, cütlərlə iş                                D) cütlərlə, fərdi

TEST 9. Planlaşdırmanın neçə növü var?
A) 1          B) 3             C) 4              D) 2

TEST 10. Neçə təlim forması var?
A) 4           B) 5            C) 8               D) 14
TEST 11. Aşağıdakılardan hansı iş forması deyil?
A) cütlərlə          B) fərdi           C) kollektv             D) müzakirə
TEST 12.  Perspektiv planlaşdırma hansı müddəti əhatə edir?

A) illik                 B) aylıq           C) rüblük              D) gündəlik
TEST 13. Aşağıdakılardan hansı ənənəvi qiymətləndirmə sisteminə aiddir?
A) cari rəqəmli qiymətyazmadan imtina edilməsi məzmunun bütövlükdə mənimsənilməsini təmin edir.
B) şagirdin nailiyyəti (qazanılan dəyərlər) qiymətləndirilir, inkişafı sistemli şəkildə izlənilir.
C) qiymətləndirmə şagirdə qiymət yazmaq kimi qəbul olunurdu, yüksək rəqəmli qiymət şagirdlərin əsas stimullarından biri idi.
D) qiymətləndirmə standartlarının təyin edilməsi qiymətləndirmənin obyektivliyini təmin edir.
TEST 14. Məktəbdaxili qiymətləndirmənin neçə növü var?
A) 3                      B) 4                          C) 5                      D) 2
TEST 15. Perspektiv planlaşdırma üçün müəllim hansı bacarıqlara malik olmalıdır?
1. Məzmun standartlarına əsasən dərslikdəki (dərslik olmayan fənlər üzrə müəllim vəsaitindəki) tədris vahidi və mövzular üzrə dəqiqləşmələr aparmaq.
2. Tədris vahidlərinin və mövzuların ardıcıllığını müəyyənləşdirmək.
3. Mövzuya uyğun motivasiyanı müəyyənləşdirmək.
4. İnteqrasiya imkanlarını müəyyən etmək.
A) 2, 3, 4               B) 1, 2, 3                   C) 1, 3, 4                D) 1, 2, 4
TEST 16. Aşağıdakı prinsiplərdən hansı tədris vahidlərinin və mövzuların ardıcıllığına aid deyil?
A) kiçikdən böyüyə    B) sadədən mürəkkəbə   C) xronoloji  D) məntiqi ardıcıllıq
TEST 17. Summativ qiymətləndirmə hansı mərhələdə aparılır?
A) təlim prosesinin əvvəlində. Təlim prosesinin hər hansı aralıq mərhələlərində  (bölmənin tədrisindən əvvəl və ya yarımil başlayanda).
B) summativ qiymətləndirmə bölmə və bəhsin, yarımilin sonunda.
C) dərs ilinin əvvəlindən başlayaraq mütəmadi olaraq.
TEST 18. Formativ qiymətləndirmə hansı məqsədlə aparılır?
A) təlimin hər hansı bir mərhələsi üçün  müəyyən olunmuş nəticələr əsasında şagirdlərin nailiyyət səviyyəsini qiymətləndirmək.
B) fənn üzrə təlimin hər hansı bir mərhələsində şagirdlərin ilkin bilik və bacarıq səviyyəsini qiymətləndirmək.
C) təhsilin hər hansı mərhələsində ( tədris vahidinin, yarımilin və ilin sonunda ) şagirdlərin əldə etdikləri nailiyyətləri qiymətləndirmək.
TEST 19. Diaqnostik qiymətləndirmə hansı məqsədlə aparılır?
A) təlimin müəyyən mərhələsi üçün təyin edilmiş nəticələr əsasında şagirdlərin bilik və bacarıqlarının səviyyəsini qiymətləndirmək.
B) təlimin hər hansı mərhələsində fənn üzrə şagirdlərin ilkin bilik və bacarıq səviyyəsini qiymətləndirmək.
C) təhsilin hər hansı mərhələsində ( tədris vahidinin, yarımilin və ilin sonunda ) şagirdlərin əldə etdikləri nailiyyətləri qiymətləndirmək.
TEST 20. Summativ qiymətləndirmə hansı məqsədlə aparılır?

A) təhsilin hər hansı mərhələsində ( tədris vahidinin, yarımilin və ilin sonunda ) şagirdlərin əldə etdikləri nailiyyətləri qiymətləndirmək.
B) təlimin müəyyən mərhələsi üçün müəyyən olunmuş nəticələr əsasında şagirdlərin bilik və bacarıqlarının səviyyəsini qiymətləndirmək.
C)   fənn üzrə təlimin hər hansı mərhələsində şagirdlərin ilkin bilik və bacarıq səviyyəsini qiymətləndirmək.
TEST 21. Formativ qiymətləndirmə hansı mərhələdə aparılır?
A) təlim prosesinin əvvəlində. Təlim prosesinin hər hansı aralıq mərhələlərində  (bölmənin tədrisindən əvvəl və ya yarımil başlayanda).
B) summativ qiymətləndirmə bölmə və bəhsin, yarımilin sonunda.
C) dərs ilinin əvvəlindən başlayaraq mütəmadi olarq.
TEST 22. Diaqnostik qiymətləndirmə hansı mərhələdə aparılır?
A) dərs ilinin əvvəlindən başlayaraq mütəmadi olarq.
B) təlim prosesinin əvvəlində. Təlim prosesinin hər hansı aralıq mərhələlərində  (bölmənin tədrisindən əvvəl və ya yarımil başlayanda).
C) bölmə və bəhslərin, yarımilin sonunda.
TEST 23. Summativ qiymətləndirmədə istifadə olunan metod və vasitələr hansılardır?

A) şifahi təqdimat, testlər, fəaliyyət nəticələrinin nümayişi.
B) müsahibə, söhbət, müşahidə, tapşırıqlar, valideynlərlə və digər fənn müəllimləri ilə əməkdaşlıq.
C) müşahidə, şagirdlərin şifahi cavabları, şagirdlərin yazı işlərinin təhlili, test tapşırıqlarının nəticələri.
TEST 24. Qiymətləndirmə standartlarında neçə səviyyə müəyyən olunub?

A) 3                 B) 4                C) 6                 D) 5
TEST 25. İllik qiymət hansı düsturla çıxarılır?

 A)       B)     C)     D)    
TEST 26. Summativ qiymətləndirmə tapşırıqları hazırlanan zaman sualların çətinlik dərəcəsi necə paylaşdırılır?
A) asan səviyyə  20%, orta səviyyə  20%,  çətin səviyyə  30%,  ən çətin səviyyə  30%
B) asan səviyyə  30%, orta səviyyə  20%,  çətin səviyyə  20%,  ən çətin səviyyə  30%
C) asan səviyyə  20%, orta səviyyə  30%,  çətin səviyyə  30%,  ən çətin səviyyə  20%
D) asan səviyyə  25%, orta səviyyə  25%,  çətin səviyyə  25%,  ən çətin səviyyə  25%
TEST 27. İllik planlaşdırmaya hansı daxil deyil?
A) standartlar         B) inteqrasiya          C) resurslar            D) motivasiya

TEST 28. Diaqnostik qiymətləndirmədə istifadə olunan vasitələr hansılardır?
A) müsahibə, söhbət, müşahidə,tapşırıqlar, valideynlərlə və digər fənn müəllimləri ilə əməkdaşlıq.
B) müşahidə, şagirdlərin şifahi cavabları, şagirdlərin yazı işlərinin təhli, test tapşırıqlarının nəticələri.
C) şifahi təqdimat, testlər, nailiyyətlərin nümayişi.
TEST 30. Formativ qiymətləndirmədə istifadə olunan vasitələr hansılardır?
A) şifahi təqdimat, testlər, nailiyyətlərin nümayişi.
B) müsahibə, söhbət, müşahidə,tapşırıqlar, valideynlərlə və digər fənn müəllimləri ilə əməkdaşlıq.
C) müşahidə, şagirdlərin şifahi cavabları, şagirdlərin yazı işlərinin təhli, test tapşırıqlarının nəticələri.


II HİSSƏ 
1. Təlim standartlarına uyğunluq, mubahisəli faktların olmaması, faktların dəqiqliyi, orfoqrafik, durğu işarələri və qrammatik qaydaların gözlənilməsi dərsliyə verilən hansı tələbin xüsusiyyətləridir?

a) duzgunluk       b) əyanilik      c) tamlıq    d) ardıcıllıq

2. Nəzəri materiallar, praktik materiallar, təsviri materiallar və qiymətləndirmə materialarının olması dərsliyə verilən hansı tələbi xarakterizə edən xüsusiyyətlərdir?
a) duzgunluk     b) muasirlik     c) tamlıq    d) uyğunluq

3. Havard Qardner nəzəriyyəsinə gorə dərketmənin necə usulu var?
a) 2      b) 8      c)5     d) 3

4. Muəllim şagirdlərə “Mənim ailəm” movzusunda şifahi mətn qurmağı tapşırdı. Hansı dərketmə üsuluna aid olan şagird bu tapşırığın icrasında daha uğurlu nəticə göstərə bilər?
a) lingvistik dərketmə      b) vizual/məkan        c) naturalistik/təbiət

5. Təklikdə oyrənmək vərdişləri numayiş etdirir, qarşısındakl insanın kim olduğunu, nə edə biləcəyini və nə etmək istədiyini bilir. Qeyd olunanlar hansı dərketmə üsulunu xarakterizə edir?
a) lingvistik dərketmə     b) fərddaxili     c) fərdlərarası     ç) məntiqi riyazi

6. Uc dost nəyi xoşladıqları haqqında söhbət edir. Anar deyir: “Mən bağda gəzməyi, quşların şən nəğmələrini dinləməyi, heyvanlara qulluq etməyi cox xoşlayıram”. Vusal deyir: “ Mən idmanı çox sevirəm. Məktəbimizdəki idman dərnəyinə yazılmışam”. Elnur isə deyir:”Mən isə internetdə işləməyi çox xoşlayıram. Internet vasitəslə müxtəlif filmlərə baxmaq, maraqlandığın hər şeyin şəklini tapmaq mümkündür”.dostların dərketmə üsullarını müəyyən edin.
a) Anar- naturalistik, Vusal - bədən/kinestik, Elnur - vizual/məkan
b) Elnur- linqvistik, Anar –emosional, Vusal - vizual/məkan
c) Vusal – psixomotor, Elnur –idraki, Anar – emosional

7. Dərsliklərə verilən tələblər hansılardır?
1. duzgunluk 2. şuurluluq 3. əyanilik 4. ifadəlilik 5.mənbələrin gostərilməsi 6.fəal təlim ucun şəraitin yaradılması
a) 1,3,4, 6      b) 2,3,4,5     c)1,3,5,6      d)2,3,4,6

8 Multimediya nədir?
a) səs, şəkil, mətn, animasiya, video kimi iki və daha artıq mediyanın birləşməsi 
b) video kadrlardan istifadə etmək 
c) filmə xususi effektlər əlavə edilməsi: video effektlər və ya hərəkət effektləri

9. Fənn kurikulumunun təlim strategiyaları bölməsi hansı məsələləri əhatə edir?
a) məzmun standartları, təlim usulları və qiymətləndirmə standartları
b) təlimin təşkilinə verilən tələblər, təlim fəaliyyətinin planlaşdırılması və məktəbdaxili qiymətləndirmə
c) təlimin forma və usulları, təlimin təşkilinə verilən tələblər və təlim fəaliyyətinin planlaşdırılması

10. Pedaqoji prosesin tamlığı nədir?
a)Təlim məqsədləri kompleks (inkişafetdirici, oyrədici, tərbiyəedici) şəkildə həyata kecirilir, real nəticələrlə yekunlaşan muəllim və şagird fəaliyyətini əhatə edir. 
b) Pedaqoji proses munasib maddi-texniki baza əsasında və sağlam mənəvi-psixoloji mühitdə təşkil edilir.
c) Tədris və təlim işi şagirdlərin maraq və tələbatlarının ödənilməsinə, onların istedad və qabiliyyətlərinin, potensial imkanlarının inkişafına yönəldilir.

11 Təlim usullarını seçin:
1.BİBÖ 2.qrup işi 3. karusel 4. kollektivlə iş 5. auksion 6. ziqzaq 
7. cutlərlə iş
a) 1,2, 4, 7      b) 2, 4, 7     c) 1,3, 5, 6,     d)1, 2, 4,6

12. Təlimin necə forması var?
a) 2        b)4         c)hər muəllimin oz təlim forması var

13. Təhsil taksonomiyaları hansılardır?
b) Deklorativ, emosional, idraki
c) Psixomotor, prosedural, koqnitiv 
a) İdraki, emosional, psixomotor
d) idraki, kontekstual, emosional

14. İdraki taksonomiyaları təsnif olunub.
a) E.J Simpson , 1972
b) K.D. Mur, 1972 
c) Benjamen Blum , 1956
d) D.Krassvod, 1964

15. “Umumi təhsil pilləsinin dovlət standartı və proqramları (kurikulumları)” nə vaxt təsdiq edilmişdir?
a) 30 oktyabr 2006-cı il 
b) 26 aprel 1999-cu il 
c) 3 iyun 2010-cu il 

16 Biri kurikuluma aid deyil: 
a) Kurikulum təlim proseini əks etdirən sənəddir
b) Kurikulum – təlim prosesi ilə bağlı bütün fəaliyyətləri əks etdirən konseptual sənəddir
c) Kurikulum nəyin və hansı müddətdə öyrədiləcəyini əks etdirən sənəddir
d) Kurikulum mənşəcə latın sözü olub lüğəti mənası “yol”, “istiqamət” deməkdir. 

17. “Bu nov кuriкulum fənn sahələri uzrə təlimin asanlaşdırılmasına хidmət edir. Bu, əкsər hallarda əsas təlim məqsədləri ətrafında cəmləşir və ayrı-ayrı fənlərlə bağlı biliкləri əhatə edir.” Qeyd olunan fikir kurikulumun hansı növü haqqındadır?
a) Inteqrasiya оlunmuş кurriкulum

b) Qeyri-rəsmi кurriкulum
c) Fənlərə əsaslanan кurriкulum d) Əhatəli кurriкulum

18. Muasir fənn kurikulumlarının səciyyəvi xüsusiyyətlərini seçin:
1. bilikyonumludur 2.şəxsiyyətyonumlu 3.muəllimyonumlu 4. təklifyonumlu
5.tələbyonumlu 6.şagirdyonumlu
a) 1, 3, 4, 6      b) 2, 5, 6      c) 1, 2, 4, 6     d)3,5,6

19.Fənn kurikulumlarının strukturunu müəyyənləşdirin:
a) giriş, fənnin məqsəd və vəzifələri, fənnin xarakterik xususiyyətləri, fənnin məzmunu, təlim strategiyaları
b) giriş, fənnin məqsəd və vəzifələri, fənnin xarakterik xususiyyətləri, fənnin məzmunu, təlim strategiyaları, şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi
c) umumi təlim nəticələri, məzmun xətləri, məzmun standarltları
d) umumi təlim nəticələri, məzmun xətləri, muəllimin təlim fəaliyyətinin planlaşdırılmasına dair nümunələr

20. Biri səhvdir:
a) məzmun xətti dəyişməzdir
b) alt-standart dəyişməzdir
c) əsas standart əsasən dəyişməzdir
d) alt-standart daim dəyişir

21. Biri alt standartın funksiyası deyil:
a) Təlim məqsədlərinin dəqiq muəyyən olunması üçün etibarlı zəmin yaradır
b) Təlim strategiyalarının düzgün seçilməsində mühüm rol oynayır
c) Fənlər uzrə muəyyən olunan təlim nəticələrini məzmun xətləri uzrə umumi şəkildə ifadə edir
d) Təlimin məzmununun davamlı inkişafını təmin edir.

22. Bilik və fəaliyyət hissəsi səhv gostərilmiş standartı müəyyən et:
a) 2.2.5. Mətnin əsas hissələrini secib nəql edir.
b) 4.1.4. Cəm şəkilcisinin yazılışı və tələffüzü ilə bağlı qaydaları nitqində tətbiq edir
c) 2.2.1. “Doğru” və “yalan” mülahizələri fərqləndirir.
d) 1.1.3. 20 dairəsində ədədləri oxuyur və yazır.

23. Bilik və fəaliyyət hissəsi duzgun gostərilmiş standartı muəyyən et:
a) 3.1.2. Əşyanın fəzada vəziyyətini muəyyənləşdirir
b) 3.3.2. Dinlər haqqında ilkin təsəv­vürlərini sadə şəkildə izah edir.
c) 2.1.1 ” Fərd”, “ailə” və” kollek­tiv” anlayışlarını muqayisə etməklə fərqləndirir.
d) 2.1.3. Texnoloji vasitələr haqqında kiçik təqdimatlar edir. 

24. Biliyin kateqoriyaları hansı bənddə düzgün göstərilmişdir?
a) Deklarativ, prosedural, kontekstual
b) Emosional, prosedural, kontekstual
c) Emosional, koqnitiv, psixomotor
25. Fəaliyyətin icrasına dair prosedur qaydaları əhatə edən biliklər hansı kateqoriyaya aiddir?
a) koqnitiv       b) kontekstual      c) prosedural     d) deklarativ

26. Məlumat xarakterli biliklər hansı kateqoriyaya aiddir?
a) koqnitiv      b) kontekstual        c) prosedural       d) deklarativ

27. 1.1.3. İnformasiyadan istifadə üsullarını sadə formada izah edir alt standartının məzmun komponentinin hansı kateqoriyaya aid olduğunu müəyyələşdirin:
a) koqnitiv       b) kontekstual       c) prosedural       d) deklarativ

28. 2.1.1. Motərizəli və motərizəsiz ədədi ifadələri oxuyur və yazır alt standartının fəaliyyət hissəsinin novunu və səviyyəsini muəyyənləşdirin:
a) idraki, bilik 
b) idraki, anlma 
c)emosional, təşkil etmək 
d)psixomotor, mexanizmini bilmək

29. Verilmiş standarta uyğun təlim məqsədini müəyyən edin: 1.3.1. Canlılar aləminə aid olan varlıqları (bitki, heyvan, insan) tanıyır.
a) Heyvanlara qulluq qaydalarını bilir.
b) Canlılarla cansızların fərqini sadə şəkildə izah edir.
c) Heyvanlar aləminə aid varlıqları tanıyır.
d) Canlıların yaşaması üçün lazım olan amilləri sadalayır.

30. “Ucadan duşun” strategiyasının fəaliyyət ardıcıllığı hansı bənddə düzgün verilmişdir?
a) ilkin biliklərini muəyyənləşdirmək, əlaqələndirmək, sual vermək, məqsədi muəyyənləşdirmək, dərk etməni yoxlamaq, təsəvvur etmək, uşaqalrın münasibətini öyrənmək və dəstəkləyici fikirlər əlavə etmək;
b) ilkin biliklərini muəyyənləşdirmək, əlaqələndirmək, sual vermək, sualların növlərini müəyyən etmək, sualları təsnif etmək, sualları yaratmaq;
c) idraki və yuksək idraki bacarıqları əlaqələndirir, təşkilati işarələrdən istifadə edir, düşünmənin üç mərhələsinə cəlb edilir, yeni məlumatları mövcud bilikləri ilə əlaqələndirir.

31. 3.1.3. Yemək masası ətrafında davranış bacarıqlarını numayiş etdirir alt standartının fəaliyyət hissəsinin növunu və səviyyəsini muəyyənləşdirin:
a)idraki, tətbiq 
b) emosional , dəyərlərin daşıyıcısı olmaq 
c) emosional, təşkil etmə
d) psixomotor, mexanizm

32. 2.1.3.İdman növlərinə (atletika, gimnastika) aid sadə hərəkətləri nümunələrə muvafiq təkrar edir alt standartının fəaliyyət hissəsinin növünü və səviyyəsini müəyyənləşdirin:
a)psixomotor, təqlid etmək
b)idraki, tətbiq etmək
c)emosional, dəyərlərin daşıyıcısı olmaq 
d) psixomotor, hazır olmaq

33. “Bu üsul mətnin məzmununun qısa müddət ərzində şagirdlər tərəfindən mənimsənilməsinə imkan yaradır. Şagirdlər dord nəfərlik qruplara bölünür (əsas qrup). Qruplardakı şagirdlər yenidən nömrələnir.Hər qrupdakı eyni rəqəmli şagirdlərdən yeni qrup (ekspert qrupu) yaradılır.Öyrəniləcək mətn qrupların sayı qədər hissələrə bolunur və ekspert qruplarına verilir”. Haqqında danışılan təlim üsulunu müəyyən et:
a) Ziqzaq       b) Karusel       c) BİBÖ       ç) Qərarlar ağacı

34. Əşya və ya hadisələri muqayisə etmək, onların oxşar və fərqli cəhətlərini müəyyənləşdirmək üçün bu üsuldan istifadə olunur. Haqqında danışılan üsulu müəyyənləşdirin:
a) Ziqzaq     b) Karusel      c) BİBÖ      ç) Venn diaqramı     d)Akvarium

35. Butun şagirdlərə eyni təlim şəraiti yaradılır və pedaqoji proses onların potensial imkanları nəzərə alınmaqla tənzimlənir. Qeyd olunan fikir təlimin təşkilinə verilən tələblərindən hansının şərhidir?
a) Pedaqoji prosesin tamlığı
b)Təlimdə dəstəkləyici muhitin yaradılması
c)Təlimdə bərabər imknların yaradılması
d) Şagirdyonumluluk

36. Hovard Qardnerin “Muxtəlif usullarla dərketmə”nəzəriyyəsinə əsasən verilmiş fikirlərdən biri səhvdir:
a) İnsanlar düşünməyə müxtəlif üsullarla cəlb edilirlər; 
b) Duşunmə üsulunun düzgün muəyyən edilməsi dərketmə səviyyəsinə təsir edir; 
c) İnsanlar ən azı bir formaya görə daha güclü dərketmə imkanına malikdirlər; 
d) Hər bir insan dərketmənin yalnız bir üsulunun daşıyıcısıdır.

37. Şagirdin fəaliyyətini izləmək, potensial imkanlarını müəyyənləşdirmək və inkişaf etdirmək məqsədi daşıyır. Bu təlim forması şagirdin sərbəst duşunməsi üçün real imkanlar yaradır. Qeyd olunan fikirlər təlimin təşkilinin hansı forması aiddir?
a) Karusel     b)qrup işi     c)fərdi iş     ç)BİBÖ     d) cütlərlə iş

38. Şagirdlər təlim tapşırıqlarını birgə yerinə yetirirlər. Bu dərs forması şagirdlərə daha yaxından əməkdaşlıq etməyə və unsiyyət qurmağa, məsuliyyəti boluşməyə optimal imkan yaradır. Qeyd olunan fikirlər təlimin təşkilinin hansı forması aiddir?
a) Karusel        b)kollektivlə iş       c)fərdi iş      c)BİBÖ       d) cutlərlə iş

39. Tədris və təlim işi şagirdlərin maraq və tələbatlarının ödənilməsinə, onların istedad və qabiliyyətlərinin, potensial imkanlarının inkişafına yönəldilir. Qeyd olunan fikir təlimin təşkilinə verilən tələblərindən hansının şərhidir?
a)Pedaqoji prosesin tamlığı
b)Təlimdə dəstəkləyici muhitin yaradılması
c)Təlimdə bərabər imknların yaradılması
ç)Şagirdyonumluluk

40. Təhsilt taksonomiyaları haqqında fikirlərdən biri səhvdir:
a) Taksonomiya təlim məqsədlərinin ardıcıllığını və əlaqəliliyini təmin edir;
b) Taksonomiya qısa müddətdə boyuk həcmli materialı öyrənmək imkanı verir;
c) Taksonomiya təlimin keyfiyyətini yuksəldir;
ç) Taksonomiya təlimin konqruentliyinə əminlik yaradır;

41. Strategiya ilə oxuyan hansı bacarıqlara yiyələnir?
1. Kicik və boyuk idraki fəaliyyətlər vasitəsi ilə oyrənir
2. Muxtəlif yazı üslubları haqqında bilikləri olur
3. Oyrənmək məqsədi ilə başqaları ilə əməkdaşlıq edir
4. Yeni bilikləri əvvəlki biliklərlə əlaqələndirir
5. Tanıdığı sözlər vasitəsi ilə mətnin mənasını dərk edir
a)1, 3, 4         b)1, 2, 4,        c)3, 4, 5      ç)2,4,5     d)1,3,5

42. Strategiya ilə oxuyan oxucu məqsədləri muəyyənləşdirərkən əsasən hansı üsuldan istifadə edir?
a) Ziqzaq       b) Karusel       c) BİBÖ      ç) Venn diaqramı       d)Akvarium

43. Biri mikro idraki bacarıq deyil:
a) billmək         b) anlamaq        c) qərar qəbul etmək       d)analiz

44. Biri makro idraki bacarıqdır:
a) tətbiq etmək        b) təhlil etmək      c) problemi həll etmək     d) dəyərləndirmək

45. Fənn kurikulumları əsasında təlimin planlaşdırılmasının necə novu var?
a) 1       b) 2       c)3        d)4

46. Perspektiv planlaşdırma hansı müddəti əhatə edir?
a) aylıq       b) gundəlik       c) rubluk      d) illik 

47. Perspektiv planlaşdırma aparmaq üçün muəllim hansı bacarıqlara malik olmalıdır?
Məzmun standartlarına əsasən dərslikdəki (dərslik olmayan fənlər uzrə muəllim vəsaitindəki) tədris vahidi və movzular uzrə dəqiqləşmələr aparmaq. 
Tədris vahidlərinin və movzuların ardıcıllığını müəyyənləşdirmək.
3. İnteqrasiya imkanlarını müəyyən etmək.
4. Movzuya uyğun motivasiyanı müəyyənləşdirmək.
5. Əlavə resurslar secmək. 
a) 2, 3, 4,5      b) 1,3, 4,5       c) 1, 2, 3,5       d) 1, 2, 4,5

48. Aşağıdakılardan hansılar numunəvi perspektiv planlaşdırma sxeminə aiddir.
1. Tədris vahidi
2. Motivasiya yaratmaq
3.Movzular
4. Standratlar
5. İnteqrasiya
6.Tədqiqat sualının qoyuluşu
7. Tarix
a) 1,3,4,5,7         b) 1,2,4,5,6         c)1,3,5, 6, 7         d) 1, 2, 3, 4, 5

49. Aşağıdakı prinsiplərdən hansı tədris vahidlərinin və mövzuların ardıcıllığına daxil deyil?
a) xronoloji 
b) sadədən murəkkəbə
c) əlaqəlilik
d) məntiqi 

50. Aşağıdakılardan hansı fəal dərsin mərhələləridir?
1. Motivasiya, problemin qoyuluşu
2. Tədqiqatın aparılması
3. Məlumat mubadiləsi
4. Ev tapşırığının yoxlanılması
5. Məlumatların müzakirəsi 
6. Nəticələrin cıxarılması
7. Yeni movzunun izahı
8. Yaradıcı tətbiq etmə
9. Yeni dərsin mohkəmləndirilməsi ucun sual və tapşırıqlar
10. Qiymətləndirmə (məqsədə gorə muəyyən mərhələdən sonra aparıla bilər)
a) 1,2,3,5,6,8,10         b) 2,3,4,5,7,8,9,         c) 1,4,6,7,8,9,10        d) 3,4,6,7,8,9,10

51. Gundəlik planlaşdırma nümunəsinə aşağıdakılardan hansı aid deyil?
a) Movzu b) İnteqrasiya c) Tədris vahidi d) Təlim usullar

52. Aşağıdakı fikirlərdən biri motivasiya mərhələsinə aid deyil.
a) Fəal dərsin birinci mərhələsidir.
b) İştirakзılar əldə etdikləri biliklərin informasiya mubadiləsini aparırlar.
c) İnsan təfəkkurunu hərəkətə gətirən və şagirdlərin idrak fəallığına təkan verən prosesdir.
d) Hər hansı bir fəaliyyətə təhrik edən vasitədir. 

53. Aşağıdakı fikirlərdən biri informasiya mübadiləsi mərhələsinə aiddir.
a) Bu mərhələdə iştirakcılar tədqiqatın gedişində əldə etdikləri tapıntıların, yeni informasiyanın mübadiləsini aparırlar.
b) Fəal dərsin dorduncu mərhələsidir. 
c) Hər hansı bir fəaliyyətə təhrik edən vasitədir. 
d) Biliklərin mənimsənilməsinin başlıca meyarı onun yaradıcı surətdə tətbiqidir.

54. Aşağıdakı fikirlərdə hansı tədqiqatın aparılması mərhələsinə aiddir.
a) İnsan təfəkkurunu hərəkətə gətirən və şagirdlərin idrak fəallığına təkan verən prosesdir.
b) Bu mərhələdə iştirakcılar tədqiqatın gedişində əldə etdikləri tapıntıların, yeni informasiyanın mübadiləsini aparırlar.
c) Dərsdə əldə edilmiş bilik, bacarıq və vərdişlərin möhkəmləndirilməsi məqsədini güdən sərbəst iş formasıdır.
d) Bu zaman yeni faktların öyrənilməsi və bu suallara cavabların tapılması gedişində düşünmək və yeni bilgiləri kəşf etmək üçün münasib şərait yaranır. 

55. Aşağıdakı fikirlərdə hansı yaradıcı tətbiqetmə mərhələsinə aid deyil.
a) Şagirdlərin idrak fəallığına təkan verən prosesdir.
b) Biliklərin mənimsənilməsinin başlıca meyarıdır.
c) Biliyi mohkəmləndirir, onun praktiki əhəmiyyətini uşağa açıb göstərir. 
d)Bu mərhələ vaxt etibarilə yalnız bir akademik dərslə məhdudlaşmaya da bilər, 

56. Aşağıdakı fikirlərdən hansı nəticələrin çıxarılması mərhələsinə aid deyil.
a) Şagirdlər yeni biliyin kəşfi yolunda son addımı atır, ümumiləşdirmə aparır. 
b) Şagird əldə olunan bilikləri irəli surulmuş fərziyyələrlə mustəqil olaraq tutuşdurmalıdır. 
c) Şagirdlər kəşf etdikləri biliklər ucun bənzərsiz sevinc və məmnuniyyət hissi yaşayırlar.
d) Bu mərhələdə iştirakcılar tədqiqatın gedişində əldə etdikləri tapıntıların, yeni informasiyanın mübadiləsini aparırlar.

57. Aşağıdakı fikirlərdən hansı informasiyanın müzakirəsi və təşkili mərhələsinə aiddir.
1. Butun bilik, bacarıq və vərdişlərin, təfəkkürün müxtəlif növlərinin (məntiqi, tənqidi, yaradıcı) səfərbərliyini tələb edir. 
2. Bu mərhələ vaxt etibarilə yalnız bir akademik dərslə məhdudlaşmaya da bilər, yəni onun həyata keçirilməsi sonrakı dərslərdə də mümkündür.
3. Dərsdə əldə edilmiş bilik, bacarıq və vərdişlərin möhkəmləndirilməsi məqsədini güdən sərbəst iş formasıdır.
4. Bu mərhələdə movcud tədqiqat sualına cavabın cizgiləri aydın seçilməyə başlayır. Məlumatlar sxem, qrafik, cədvəl, təsnifat formasında təşkil oluna bilər.
5. Biliyi mohkəmləndirir, onun praktiki əhəmiyyətini uşağa açıb göstərir. 
a) 4,5       b) 1,3       c) 1,4     d) 1,5

58. “İstənilən prosesin təkmilləşdirilməsini təmin edən bir mexanizmdir” bu fikir fəal dərsin hansı mərhələsinə aiddir. 
a) Tədqiqatın aparılması
b) Qiymətləndirmə
c) İnformasiyanın müzakirəsi və təşkili
d) Yaradıcı tətbiqetmə

59. Aşağıdakılardan biri “Azərbaycan Respublikasının ümumitəhsil sistemində Qiymətləndirmə Konsepsiyası”na aid deyil.

a) Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsinin əsas xususiyyətləri.
b) Buraxılış imtahanları.
c) Qiymətləndirmə meyarları.
d) Kurikulum uzrə qiymətləndirmə.

60. Aşağıdakılarda hansı müasir qiymətləndirməyə aid deyil.
a) Tədris prosesinin yalnız müəyyən bir hissəsində tətbiq edilir.
b) Təhsilin keyfiyyətinin yuksəldilməsinə yonəlldilir və onu idarə edən vacib amil kimi meydana cıxır.
c) Şagirdin inkişafı sistemli şəklidə izlənilir.
d) Qiymətləndirmənin obyektivliyini təmin edir.

61. Qiymətləndirmə standartları neзə səviyyədə muəyyən olunur?
a) 3        b) 4      c) 5      d) 6 

62. Məktəbdaxili qiymətləndirmənin necə novu var?
a) 2      b) 4      c) 5      d) 3

63. Aşağıdakılardan hansı diaqnostik qiymətləndirməyə aiddir.
a) fənn uzrə təlimin hər hansı bir mərhələsində şagirdlərin ilkin bilik və bacarıq səviyyəsini qiymətləndirmək.
b) təlim prosesinin hər hansı bir mərhələsi üçün müəyyən olunmuş nəticələr əsasında şagirdlərin bilik və bacarıqlarının formalaşma səviyyəsini qiymətləndirmək.
c) təhsilin hər hansı mərhələsində (tədris vahidinin, yarımilin və ilin sonunda) şagirdlərin əldə etdikləri nailiyyətləri qiymətləndirmək.
d) şagirdlərin təlim sahəsində irəliləyişlərinin izlənilməsini təmin edir. 

64. Diaqnostik qiymətləndirmə hansı mərhələlərdə aparılır?
a) Dərs ilinin ilk gunu.
b) Dərs ilinin əvvəlindən başlayaraq hər dərsin sonunda.
c) Bolmə və bəhslərin, yarımilin sonunda. 
d) Təlim prosesisinin əvvəlində. Təlim prosesinin hər hansı aralıq mərhələlərində (bölmənin tədrisindən əvvəl və ya yarımil başlayanda). 

65. Formativ qiymətləndirmə hansı məqsədlə aparılır?
a) Fənn uzrə təlimin hər hansı bir mərhələsində şagirdlərin ilkin bilik və bacarıq səviyyəsini qiymətləndirmək məqsədilə.
b) Təlim prosesinin hər hansı bir mərhələsi üçün müəyyən olunmuş nəticələr əsasında şagirdlərin bilik və bacarıqlarının səviyyəsini qiymətləndirmək məqsədilə.
c)Təhsilin hər hansı mərhələsində (tədris vahidinin, yarımilin və ilin sonunda) şagirdlərin əldə etdikləri nailiyyətləri qiymətləndirmək məqsədilə.
d) Şagirdlərin maraq dairəsi, dьnyagцrьşь, yaşadığı mьhit haqqında məlumat almağa imkan verir. 


66. Formativ qiymətləndirmə hansı mərhələdə aparılır?
a) təlim prosesisinin əvvəlində. Təlim prosesinin hər hansı aralıq mərhələlərində (bölmənin tədrisindən əvvəl və ya yarımil başlayanda). 
b) bolmə və hər movzunun əvvəlində.
c) bolmə və bəhslərin, yarımilin sonunda. 
d) dərs ilinin əvvəlindən başlayaraq mutəmadi olaraq. 

67. Necə formativ qiymətləndirmə sxemi var?
a) 5      b) 6      c) 2     d) 3

68. Holistik qiymətləndirmə sxemində bilik və bacarıqların meyarı nəyə əsasən müəyyən olunur? 
a) movzuya    b) məqsədə      c) motivasiyaya     d) standarta

69. Bunlardan hansı holistik qiymətləndirməyə aid edilə bilməz?
a) butov qiymətləndirmə 
b) meyara əsasən qiymətləndirmə 
c) surətli qiymətləndirmə
d) standarta əsasən

70. Aşağıdakılardan hansı analitik qiymətləndirmə sxeminə aid deyil?
a) Şagirdin ayrı-ayrı fəaliyyət sahələri uzrə qiymətlərini muəyyənləşdirir. 
b) Qiymətləndirmədə, əsasən, 4-5 ballıq şkaladan istifadə edilir. 
c) Bu zaman şagirdlərin fəaliyyəti ardıcıl qiymətləndirilməklə, onların nailiyyətləri haqqında daha ətraflı informasiya verilir.
d) Bu qiymətləndirmə surətli aparılır.

71. Summativ qiymətləndirmə hansı məqsədlə aparılır?
a) fənn uzrə təlimin hər hansı bir mərhələsində şagirdlərin ilkin bilik və bacarıq səviyyəsini qiymətləndirmək məqsədilə.
b) təlim prosesinin hər hansı bir mərhələsi üçün müəyyən olunmuş nəticələr əsasında şagirdlərin bilik və bacarıqlarının formalaşma səviyyəsini qiymətləndirmək məqsədilə.
c) təhsilin hər hansı mərhələsində (tədris vahidinin, yarımilin və ilin sonunda) şagirdlərin əldə etdikləri nailiyyətləri qiymətləndirmək məqsədilə.
d) Şagirdlərin maraq dairəsi, dьnyagцrьşь, yaşadığı mьhit haqqında məlumat almaq məqsədilə. 

72. Summativ qiymətləndirmə hansı mərhələdə aparılır?
a) təlim prosesisinin əvvəlində. Təlim prosesinin hər hansı aralıq mərhələlərində (bölmənin tədrisindən əvvəl və ya yarımil başlayanda). 
b) dərs ilinin əvvəlindən başlayaraq mutəmadi olaraq.
c) bolmə və hər movzunun sonunda.
 d) bolmə və bəhslərin, yarımilin sonunda. 


73. Summativ qiymətləndirmədə istifadə olunan metod və vasitələr hansılardır?
a) muşahidə, şagirdlərin şifahi cavabları, şagirdlərin yazı işlərinin təhlili, test tapşırıqlarının nəticələri.
b) musahibə, sohbət, muşahidə, tapşırıqlar, valideynlərlə və digər fənn müəllimlərilə əməkdaşlıq.
 c) şifahi təqdimat, testlər, nailiyyətlərin numayişi.
d) tapşırıqlar, valideynlərlə və digər fənn müəllimlərilə əməkdaşlıq, muşahidə.

74. Aşağıdakılardan hansı qiymətləndirmə standartlarına aid deyil?
a) Siniflər uzrə şagirdlərin yiyələnəcəkləri bilik və bacarıqlar əks olunur.
 b) Təhsilin muəyyən mərhələsində şagirdlərin nailiyyət səviyyəsinə qoyulan dovlət tələbidir.
c) Təhsilin hər hansı bir mərhələsində müəyyən olunmuş səviyyələr üzrə şagirdin yiyələnməli olduğu bilik və bacarıqların kəmiyyət və keyfiyyət göstəricisidir.
d) Məzmun standartlarının reallaşma səviyyəsini, şagirdlərin inkişafındakı dəyişiklikləri müəyyən edir. 

75. Aşağıdakılardan biri qiymətləndirmə standartlarının fəaliyyət komponentinə aid deyil.
a) Vaxt
b) Kəmiyyət
c) Keyfiyyət
d) Məzmun 

76. Aşağıdakılardan biri summativ qiymətləndirilmənin nəticələrinin təhlilinə aid deyil.
a) Yeni qərarların qəbul edilməsində şagird nailiyyətlərinin nəzərə alınması.
 b) Şagirdlərin əməkdaşlıq bacarığının muəyyənləşdirilməsi.
c) Bir qrupun nəticəsinin oxşar şəraitli digər qrupun nəticəsi ilə muqayisəsi.
d) Zaman baxımından bir qrupun nailiyyət keyfiyyətində dəyişikliklərin baş verməsi.

77. İnteqrasiyanın neçə səviyyəsi var?
a) 2      b) 3     c) 4    d) 5

78. Bunlardan hansı inteqrasiyanın “Hər hansı məzmun standartlarında digər fənlərlə inteqrasiya imkanlarının nəzərdə tutulması” istiqamətinə aid deyil?
a) Ana dili

b) Texnologiya

c) Musiqi
d) Həyat bilgisi

79. Aşağıdakı fikirlərdən hansı doğru deyil?
a) İnteqrasiyada ifrata varmaq, fənlə bağlı mühüm bilik və bacarıqların tədrisindən yayındıra bilər. 
b) Fənləri hansı model üzrə inteqrasiya etmək haqqında dərindən düşünmək və düzgün qərarlar qəbul etmək lazımdır.
c) Butun fənlər uzrə təhsilin muxtəlif pillələrində inteqrasiyaya eyni dərəcədə əhəmiyyət verilməlidir.
d) Fərqli inteqrasiya modelləri muxtəlif nəticəyə gətirib cıxarır. 

80. İnteqrasiyanın novləri hansılardır?
1. fəndaxili
2. fənlərin əlaqələndirilməsi
3. fənlərarsı
4. fənlərin birləşdirilməsi
a) 2,4       b) 1, 3       c) 1,2      d) 3,4

81. Fənlərin əlaqələndirilməsi novu uzrə inteqrasiyanın neçə modeli var?
a) 3       b) 4      c) 5    d) 6

III HİSSƏ T E S T

1. Təhsil islahatı neçənci illəri əhatə edir?

 a) 1999—2007 b) 2001—2011

 d) 1999—2013

 c) 1999—2009

 2. Kurrikulum nədir?

 a) Təlimin təşkilinə qoyulan tələblər və qiymətləndirmə nümunələri toplusu

 b) Təlim prosesi ilə bağlı bütün fəaliyyətlərin səmərəli təşkilinə, məqsədyönlü və ardıcıl həyata keçirilməsinə imkan yaradan konseptual sənəd.

 c) Dərs nümunələri, qiymətləndirmə nümunələri və müəllimlər üçün digər metodik göstərişlər toplusu

 d) Təlim metodu, forma və vasitələrin məcmusu

 3. Milli Kurrikulum hazırlanarkən aşağıda göstərilən prinsiplərin hansı nəzərə alınmamışdır?

 a) tələbyönümlük

 b) nəticəyönümlük

 c) subyektivlik

 d) şəxsiyyətyönümlük

 4. İbtidai təhsil pilləsi üçün neçə fənn kurrikulumu hazırlanıb?

 a) 10 b) 9

 c) 11 d) 12

 5. Kurrikulumlarda fənnin məzmunu necə verilmişdir?

 a) bacarıqlar şəklində ifadə edilən təlim nəticələri- standartlar formasında

 b) qimətləndirmə standartları şəklində ifadə edilən təlim nəticələri- standartlar formasında

 c) biliklər şəklində ifadə edilən təlim nəticələri — standartlar formasında

 d) oyun və fəaliyyət şəklində ifadə edilən təlim nəticələri- standartlar formasında

 6. Kurrikulumda məzmun standartı nədir?

 a. şagirdlərin bilik və bacarıq səviyyəsini qiymətləndirmək üçün konkret ölçülərdir.

 b. təhsilin müəyyən mərhələsində şagirdlərin və müəllimlərin bilik və bacarıq səviyyəsinə qoyulan dövlət tələbidir

 c. təhsilin müəyyən mərhələsində şagirdlərin bilik və bacarıq səviyyəsinə qoyulan dövlət tələbidir

 d. yalnız şagird fəaliyyətinin mərhələlərini əhatə edir

 7. Aşağıdakı ifadələrdən hansılar alt-standartlara aid deyil?

 a. əsas standartın tərkib hissəsi olub ona xidmət edir

 b. təlimin müxtəlif mərhələləri üzrə şagirdlərin inkişafını izləməyə imkan verir

 c. təlim prosesinin planlaşdırılması və qurulmasını istiqamətləndirir

 d. təhsil pillələri üzrə dəyişməz qalır

 8. 4.1.4. Ədədin kəmiyyətin göstəricisi olduğunu başa düşdüyünü nümayiş etdirir. Bu standart hansı bilik və fəaliyyət növünə aiddir?

 a) deklorativ bilik bilik – idraki fəaliyyət b) kontekstual bilik – psixomator fəaliyyət

 c) prosedural bilik – idraki fəaliyyət d) deklorativ və kontekstual bilik

 9. Təlim strategiyaları seçilərkən aşağıdakıların hansı nəzərə alınmır?

 a) Qiymətləndirmə standartları b) Fənnin məqsədləri c) Valideynin arzusu

 d) Fənnin məqsəd və vəzifələri

 10. Fənn kurrikulumlarında təlim strategiyalarına nə daxil deyil?

 a) Fənnin təliminə verilən əsas tələblər

 b) Təlimin təşkilində istifadə olunan forma və üsullar

 c) Fənn üzrə təlimin planlaşdırılması

 d) Kurrikulum islahatının mərhələləri

 11. Təlim üsullarını seçin

 1. Müzakirə 2. Qeyri —standart dərs 3. Beyin həmləsi 4. Kiçik qruplarla iş 5. Venn diaqramı 6. Debatlar

 7. Dərs oyun

 a) 1,3,5,6 b)1, 2,4,6 c) 1, 4,5, 7 d) 3,4,5,6

 12) Təhsildə qiymətləndirmə nədir?

 a) təhsil prosesində şagird nailiyyətlərinin beynəlxalq tələblərə uyğun müvafiq rəqəmlərlə ölçülməsi

 b) təhsil prosesində nailiyyətlərin müəyyən olunmuş keyfiyyət səviyyəsinə uyğunluğunun obyektiv, etibarlı vasitələrlə ölçülməsidir.

 c) təhsil prosesində nailiyyətlərin müəyyən olunmuş keyfiyyət səviyyəsinə uyğunluğunun müəllimin seçdiyi kriteriyalarla ölçməsi.

 d) təhsil prosesində nailiyyətlərin müəyyən olunmuş keyfiyyət səviyyəsinə uyğunluğunun yalnız testlərlə ölçülməsidir

 13. Hansı məktəbdaxili qiymətləndirmənin növlərinə aid deyil?

 a) diaqnostik qiymətləndirmə b) formativ qiymətləndirmə

 c) summativ qiymətləndirmə d) milli qiymətləndirmə

 14. Summatıv qiymətləndirmə nə vaxt aparılmır?

 a) yarımilin sonunda b) dərs ilinin əvvəlində

 c) ayın sonunda d) bölmə başa çatdıqda

 15. Qiymətləndirmə standartları nədir?

 a. təhsilin müəyyən mərhələsində şagirdlərin və müəllimlərin nailiyyət səviyyəsinə qoyulan tələb.

 b. tədris ilinin sonunda şagirdlərin nailiyyət səviyyəsinə və məktəbin fəaliyyətinə qoyulan dövlət tələbidir.

 c. təhsilin müəyyən mərhələsində şagirdlərin nailiyyət səviyyəsinə qoyulan dövlət tələbidir.

 d. Şagird və müəllimlərin bilik və bacarıqlarına qoyulan tələb

 16. Qiymətləndirmə standartları sxem üzrə neçə səviyyədə hazırlanır?

 a) 3 b) 5 c) 4 d) 2

 17. Tədris prosesinin sonunda bütün səviyyələr üzrə sualların bölgüsü necə olmalıdır?

 a) 1-ci səviyyə üzrə suallar 20%

 2-ci səviyyə üzrə suallar 30%

 3-cü səviyyə üzrə suallar 30%

 4-cü səviyyə üzrə suallar 20%

 b) 1-ci səviyyə üzrə suallar 20%

 2-ci səviyyə üzrə suallar 20%

 3-cü səviyyə üzrə suallar 30%

 4-cü səviyyə üzrə suallar 20%

 5-ci səviyyə üzrə suallar 10%

 c) 1-ci səviyyə üzrə suallar 30%

 2-ci səviyyə üzrə suallar 30%

 3-cü səviyyə üzrə suallar 30%

 4-cü səviyyə üzrə suallar 10%

 d) 1-ci səviyyə üzrə suallar 30%

 2-ci səviyyə üzrə suallar 20%

 3-cü səviyyə üzrə suallar 30%

 4-cü səviyyə üzrə suallar 20%

 18. Qeyd olunan bəndlərdən hansı qiymətləndirmə standartıdır?

 a) 3.4.1.Q1.Borc analayışını izah etməyi bacarır.

 b) 3.4.1. Mənəvi borc (böyüklərə hörmət, kiçiklərə və xəstələrə qayğı) haqqında təsəvvürlərini ifadə edir.

 c) 3.3.2. Dinlər haqqında ilkin təsəv¬vürlərini sadə şəkildə izah edir.

 d) 3.2.2. Mənəviyyata zidd xüsu¬¬siyyətlərə(yalançılıq, paxıllıq, xəbərçilik) münasibət bildirir.

 19. Test nümunələri nəyin əsasında hazırlanır?

 a) Əsas standartların b) Qiymətləndirmə standartlarının c) Alt standartların

 d) Əsas və alt standartların

 20. “Beyin həmləsi” nədir?

 a) İş üsulu b) Dərs forması c) Təlim üsulu d) Dərs nümunəsi

  1.Planlaşdırmanın neçə yolu var?

a)3 b)2  c)4

2.Bunlardan hansı iş formalarına aid deyil?

a)Kollektivlə iş b)cütlərlə iş c)fəal iş

3.”Sinifdə 12 qız,13 oğlan var” mülahizəsinə

uyğun olan doğru mülahizəni seç

a)Sinifdəki şagirdlərin çoxu qızdır

b)sinifdəki uşaqların az hissəsi oğlandır

c)sinifdəkilərin bəzisi qız,bəzisi oğlandır

4.Bunlardan hansı alt standartı səciyyələndirmir?

a)Əsas standartdakı məlumatı aydınlaşdırır

b)təlim strategiyalarının seçilməsinə şərait

yaradır

c) 2rəqəmlə ifadə olunur

5.Bunlardan hansı doğru deyil?

a)Fəal təlimdə müəllim fasilitatordur

b)Fəal təlimdə şagird tədqiqatçıdır

c)Fəal təlim avtoritar rejimdə reallaşır

6.Bunlardan hansı fəal təlimə xas xüsusiyyət

deyil?

a)şəxsiyyətyönümlü b)nəticəyönümlü c)müəllimyönümlü

7”....................... təlimin məzmunu,təşkili

və qiymətləndirilməsilə bağlı bütün məlumatları özündə əks etdirən konseptual sənəddir”Nöqtələrin

yerinə uyğun sözü seçin

a)fasilitator b)kurikulum c)fəal təlim

8.Düzgün variantı seçin:

a)Müəllim fasilitator,şagird tədqiqatçı

b)Şagirdin fikri əsasdır,dərs avtoritar rejimdədir

c)Şagirdin fikri nəzərə alınmır,müəllim şərh

edəndir

9.Fəal təlimə xas xüsusiyyəti seç.

a)şagirdin dərsə marağını artırır,axtarışlara

sövq edir

b)dərsdə səs-küy olduğu üçün problemlər

yaranır.

c)Şagird özü tədqiqatçı olduğu üçün yorulur.

10.Neçə fasilitasiya qaydası var?

a)3 b)4 c)2